Έκθεση των παιδιών σε οθόνες και κίνδυνοι
ΣΟΒΑΡΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΟΘΟΝΗΣ
Εκπαιδευτικοί: Αντιμέτωποι με τους «μαθητές – οθόνες
Το σφυροκόπημα των παιδιών από κάθε είδους οθόνες (τηλεόραση, κινητό, υπολογιστής, tablet κλπ) αρχίζει πολύ νωρίς και αυτά που φτάνουν σήμερα στο σχολείο είναι συχνά «μπουκωμένα» από οθόνες, ήδη από την τρυφερότερη ηλικία τους.
Οι μαθητές στην εποχή μας μοιάζουν σα να ζουν σε δυο παράλληλους κόσμους. Στον έναν κόσμο, αυτόν εκτός σχολείου, τα παιδιά αντικρίζουν τον κόσμο πολλές ώρες τη μέρα μέσα από μια οθόνη. Μια οθόνη υπολογιστή, κινητού, tablet ή τηλεόρασης. Οι εικόνες εναλλάσσονται αστραπιαία, τα χρώματα είναι σε πανδαισία, υπάρχει βομβαρδισμός πληροφοριών και η πρόσβαση σε οποιαδήποτε πληροφορία ή τόπο είναι εφικτή με το πάτημα ενός κουμπιού. Το πιο σημαντικό είναι ότι το παιδί έχει την ψευδαίσθηση της επιλογής σε ένα άπειρο μενού. Και επειδή ακριβώς είναι άπειρο και είναι και πανεύκολο επιλέγει να πάρει λίγο από όλα από το μενού αυτό. Έτσι μεταπηδά από τη μια πληροφορία στην άλλη χωρίς να στοχάζεται, χωρίς να κρίνει κριτικά και χωρίς να μαθαίνει τίποτα ουσιαστικό που θα το βοηθούσε να ωριμάσει. Σε ένα ξέφρενο σερφάρισμα με μοναδικό καύσιμο την αδρεναλίνη.
Σύμφωνα με τον εκπαιδευτικό Δημήτρη Τσιριγώτη, στον δεύτερο παράλληλο κόσμο, στον κόσμο του σχολείου, έχουμε τα παιδιά να πρέπει συνήθως σχεδόν ακίνητα να παρακολουθούν έναν και μοναδικό άνθρωπο (εκπαιδευτικό) για τουλάχιστον μια ώρα που επιπλέον απαιτεί από αυτά απόλυτη συγκέντρωση. Αλήθεια, έχουμε αναρωτηθεί ποτέ, πόσο εύκολο είναι να μεταπηδά ο μαθητής από τον ένα παράλληλο κόσμο των υψηλών ταχυτήτων και διαρκούς εναλλαγής εικόνων στον άλλο κόσμο της σχεδόν παγωμένης εικόνας;
Παράλληλα πολλοί εκπαιδευτικοί διαπιστώνουν τα τελευταία χρόνια μια αλλαγή προς το χειρότερο της ποιότητας των γραμμάτων που κάνουν οι μαθητές. Σπάνια συναντάς πλέον γραπτό με σχετικά καλά γράμματα. Με απίστευτη όμως ταχύτητα οι ίδιοι αυτοί μαθητές πληκτρολογούν ένα μήνυμα στο κινητό ή στον υπολογιστή τους. Τα σημερινά παιδιά προτιμούν δηλαδή να πληκτρολογούν παρά να γράφουν με το χέρι. Και σε αυτή την περίπτωση έχουμε τους δύο κόσμους του παιδιού που ανταγωνίζονται: Στον κόσμο έξω από το σχολείο όπου τα παιδιά επικοινωνούν πληκτρολογώντας συνήθως λίγες και μικρής γκάμας λέξεις και στον κόσμο του σχολείου όπου τα παιδιά γεμίζουν ατέλειωτες σελίδες τετραδίων γραμμένες με το χέρι. Ένα χέρι που ολοένα και περισσότερο ξεμαθαίνει να γράφει και μαθαίνει να κτυπά πλήκτρα ή οθόνες αφής.
Οι εκπαιδευτικοί όσο ικανοί και να είναι, όσο ενδιαφέρον μάθημα και να προσφέρουν, είναι σίγουρο, ότι δεν μπορούν να επιτύχουν συγκέντρωση των μαθητών τους όταν εκείνοι όλη την υπόλοιπη μέρα έξω από το σχολείο εθίζονται στην, χωρίς σταματημό, διάσπαση της συγκέντρωσής τους.
| ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΣΧΕΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥΣ ΜΕ ΟΘΟΝΕΣΚΑΙ ΤΙΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΣΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΚΑΙ ΤΗ ΜΑΘΗΣΙΑΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ | |||
| ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ | ΝΑΙ | ΟΧΙ | ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΕΚΤΙΜΗΣΩ |
| Από την εμπειρία σας στις μαθητικές τάξεις πιστεύετε ότι έχει αυξηθεί ο βαθμός παθολογικής χρήσης του κινητού ή του διαδικτύου στους μαθητές σας; | 93% | 5% | 2% |
| Έχετε διαπιστώσει από συζητήσεις με μαθητές σας ότι αφιερώνουν σημαντικό μέρος του χρόνου τους στις οθόνες (κινητό, υπολογιστή, tablet, παιχνιδομηχανές, τηλεόραση κλπ); | 94% | 4% | 2% |
| Έχετε διαπιστώσει ότι η υπέρμετρη χρήση της οθόνης δημιουργεί προβλήματα στην επίδοση των μαθητών σας; | 73% | 11% | 16% |
| Έχετε παρατηρήσει μαθητές νυσταγμένους ή αδιάφορους ή με διάσπαση προσοχής σε μεγαλύτερο ποσοστό απ΄ ότι στο παρελθόν και εαν ναι αυτό πιστεύετε ότι συνδέεται με υπέρμετρη χρήση της οθόνης; | 86% | 7% | 7% |
| Έχετε διαπιστώσει αλλαγές της συμπεριφοράς των μαθητών σας στα διαλείμματα ή στις εκδρομές όσον αφορά τις σχέσεις τους και την κοινωνικότητά τους και αν ναι θεωρείτε ότι αυτό συνδέεται με την ενασχόληση με το κινητό τους; | 76% | 8% | 16% |
| Έχετε παρατηρήσει αύξηση των συμπεριφορών βίας και των εκρήξεων θυμού των μαθητών σας και εάν ναι θεωρείτε ότι σχετίζεται με εθισμό των τελευταίων στις οθόνες; | 69% | 18% | 13% |
| Έχουν δημιουργηθεί εστίες έντασης μέσα στην τάξη σε ώρα μαθήματος με αφορμή τη χρήση του κινητού από μαθητές σας και εάν ναι θεωρείται ότι αυτό συμβαίνει συχνά; | 58% | 32% | 10% |
| Έρευνα με κλειστό ερωτηματολόγιο του Χρήστου Κάτσικα σε 92 καθηγητές Γυμνασίων, Λυκείων και ΕΠΑΛ της Νέας Σμύρνης, της Καλλιθέας, του Αγίου Δημητρίου, του Μοσχάτου, της Γλυφάδας, του Περιστερίου, των Άνω Λιοσίων, της Ανατολικής Αττικής, της Θεσσαλονίκης, των Ιωαννίνων, του Ηρακλείου Κρήτης, της Βέροιας και της Λευκάδας (Ιανουάριος 2017 – Μάιος 2017) |
Καθόλου τυχαία πολλοί εκπαιδευτικοί οδηγούνται στο πικρό συμπέρασμα ότι τα άτομα που έχουν μπροστά τους «δεν είναι πια μαθητές», «δεν ακούνε πια». Πρόκειται για ένα νέο ανθρωπολογικό είδος που συχνά, πριν μιλήσουν, στέκονται μπροστά στην οθόνη.
7 μέρες την εβδομάδα
Σε μια σημαντική Πανελλήνια Έρευνα στο Μαθητικό Πληθυσμό του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (Μάιος 2016) αποκαλύπτεται ανάμεσα σε άλλα ότι περισσότεροι από δύο στους τρεις 16χρονους μαθητές στην Ελλάδα είναι στο διαδίκτυο και τις επτά ημέρες της εβδομάδας. Οι 16χρονοι μαθητές ρωτήθηκαν σχετικά με τον αριθμό των ωρών που ήταν στο διαδίκτυο μια τυπική ημέρα ξεχωριστά, από τη Δευτέρα έως και την Πέμπτη και από την Παρασκευή έως και την Κυριακή. Μεταξύ Δευτέρας και Πέμπτης, συχνή χρήση του διαδικτύου (≥4 ώρες κάθε ημέρα) αναφέρει ένας στους 4 μαθητές ενώ μεταξύ Παρασκευής και Κυριακής, συχνή χρήση (≥6 ώρες κάθε ημέρα αναφέρει ένας στους 6 (17,6%).
Με βάση τις απαντήσεις των μαθητών στις ερωτήσεις της κλίμακας υπολογίστηκε ο βαθμός παθολογικής χρήσης τού διαδικτύου. Σχεδόν ένας στους έξι 16χρονους εμφάνισε υψηλή βαθμολογία στην κλίμακα (παθολογική χρήση) ενώ κάτι παραπάνω από ένας στους τρεις μαθητές εμφάνισε υψηλή βαθμολογία στην ειδική κλίμακα για την προσκόλληση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Να σημειώσουμε εδώ ότι από το 2008 ξεκίνησε στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης η λειτουργία του πρώτου εξειδικευμένου ψυχιατρικού ιατρείου για την αντιμετώπιση του εθισμού παιδιών και εφήβων στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και στο Διαδίκτυο.
H online ζωή μάς βγάζει offline
Ο αχανής και πολύτιμος σε μεγάλο βαθμό κόσμος του Διαδικτύου, των internet-ηλεκτρονικών παιχνιδιών και των ιστοτόπων κοινωνικής δικτύωσης είναι πλέον κομμάτι της ζωής μας. Ωστόσο, όπως μαρτυρούν όλο και περισσότερα ερευνητικά στοιχεία, ο κόσμος αυτός μπορεί να μετατραπεί σε «μαύρη τρύπα» ικανή να… ρουφήξει και να εξαφανίσει τον νου και την προσωπικότητα, προκαλώντας αλλαγές στον εγκέφαλο και στη συμπεριφορά, η οποία μπορεί να παρουσιάζει ακόμη και αυτιστικά χαρακτηριστικά.
Ειδικοί προειδοποιούν ότι η «καλωδίωση» θρέφει μια νέα γενιά με πρόβλημα συγκέντρωσης και προσοχής. Το καμπανάκι χτυπά ιδίως για τα νεαρά παιδιά που ξεκινούν όπως η «Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων» το εξ απαλών ονύχων ταξίδι τους στα δικτυακά μονοπάτια· είναι σημαντικό ο άνθρωπος σε αυτές τις τρυφερές ηλικίες να μη μετατραπεί στην «Αλίκη στη χώρα των ιντερνετικών τεράτων».
Γρήγορο Internet; Λιγότερος ύπνος…
Μελέτη που έγινε από ερευνητές του Πανεπιστημίου Bocconi του Μιλάνο δείχνει ότι οι κάτοικοι της Μ.Βρετανίας που διαθέτουν ευρυζωνικές συνδέσεις και γενικά όσοι έχουν «γρήγορο» Internet κοιμούνται λιγότερες ώρες από τις υπολοίπους.
Η έρευνα των ερευνητών του Bocconi έδειξε επίσης ότι τα άτομα ηλικίας 13-30 ετών χρησιμοποιούν το Internet κυρίως για να παίξουν παιχνίδια, να παρακολουθήσουν τηλεοπτικά προγράμματα και να δουν βίντεο ενώ τα άτομα 31-59 ετών συνδέονται με το Internet περισσότερο μέσω των κινητών τους τηλεφώνων αλλά και των PC τους.
«Βραχύχρονες εκχύσεις ντοπαμίνης…»!
Η Σούζαν Γκρίνφιλντ, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης κάνει λόγο για μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Neuron» από την οποία προέκυψε συσχέτιση μεταξύ της πολύωρης ενασχόλησης με τον υπολογιστή και της αύξησης συμπεριφορών βίας, εθισμού και διάσπασης της προσοχής. Η νευροεπιστήμονας επισημαίνει ότι με κινδύνους για τον εγκέφαλο και τη συμπεριφορά φαίνεται μέσα από ερευνητικά στοιχεία ότι συνδέονται και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook και το Τwitter.
Ας λάβουμε υπ’ όψιν μας τι είπε πριν από λίγο καιρό ένας από τους ανθρώπους που βοήθησαν να γίνουν τα social media αυτό που είναι σήμερα και φυσικά ό,τι αντιπροσωπεύει πλέον στις μέρες μας η on line κοινωνική δικτύωση. Ο 41χρονος Τσαμάθ Παλιχαπιτίγια, που γεννήθηκε στη Σρι Λάνκα και μεγάλωσε στον Καναδά, έχει εργαστεί το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Silicon Valley. Το 2007 προσχώρησε στην ομάδα του τότε νεοφυούς Facebook και έγινε αντιπρόεδρος της εταιρείας, υπεύθυνος ανάπτυξης του τομέα χρηστών, με άλλα λόγια του τρόπου αύξησης των χρηστών της πλατφόρμας.Τον Νοέμβριο του 2017, ο Παλιχαπιτίγια μίλησε σε μια κατάμεστη αίθουσα της Σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ όπου, ξεδιπλώνοντας τη δική του οπτική για τη νέα πραγματικότητα των κοινωνικών μέσων, είπε ότι αισθάνεται «τεράστια ενοχή» για το ότι βοήθησε και ίδιος στο να γίνουν τα social media αυτό που είναι σήμερα. «Πιστεύω ότι έχουμε δημιουργήσει εργαλεία που καταστρέφουν τον κοινωνικό ιστό και τον τρόπο λειτουργίας της κοινωνία μας» τόνισε ο Καναδός τεχνολόγος πριν συστήσει στο κοινό να κάνει ένα «σκληρό διάλειμμα» από τη χρήση των κοινωνικών μέσων.
«Οι βραχυπρόθεσμοι επαναληπτικοί κύκλοι ανάδρασης βασισμένοι στην ντοπαμίνη των likes και των emojis καταστρέφουν τον τρόπο που λειτουργεί η κοινωνία τόνισε ο Παλιχαπιτίγια προσθέτοντας ότι τα likes του Facebook, όπως το τσιγάρο ή τα σκληρά ναρκωτικά, σχεδιάστηκαν για να προκαλούν «βραχύχρονες εκχύσεις ντοπαμίνης… που καταστρέφουν τον κοινωνικό ιστό»!
Παράλληλα και μελέτη του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης επιβεβαιώνει την έκχυση ντοπαμίνης στον εγκέφαλό μας όταν οι φωτογραφίες μας λαμβάνουν πολλά likes. «Διαπιστώσαμε ότι τα likes και τα θετικά σχόλια στο Facebook ενεργοποιούν τα ίδια τμήματα του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται από τα οπιούχα φάρμακα , αλλά σε μικρότερη κλίμακα», εξηγεί η ψυχολόγος Τάρα Εμράνι, προσθέτοντας ότι οι περισσότεροι χρήστες «έξυπνων» κινητών τηλεφώνων κοιτάνε τις οθόνες τους συνολικά ώς και… πέντε ώρες την ημέρα, εκ των οποίων μεγάλο μέρος ξοδεύεται (κυριολεκτικά) στα social media.
πηγή: alfavita.gr